تومان

تومان

تبریز

شهری بزرگ در شمال‌غرب ایران، مرکز استان آذربایجان شرقی و هستهٔ مرکزی کلان‌شهر تبریز است.[۲۱][۲۲] این شهر، بزرگ‌ترین قطب اقتصادی منطقهٔ آذربایجان ایران و مرکز اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته می‌شود.[۱][۲۳]

شهر تبریز ۲۴۴٫۵۱ کیلومتر مربع (حریم شهر: ۱۰۱۴٫۴۵ کیلومتر مربع) وسعت دارد و بر همین اساس، سومین شهر بزرگ ایران به‌لحاظ مساحت پس از تهران و مشهد محسوب می‌شود.[۳][۵][۲۴][۲۵] جمعیت آن نیز در سال ۱۳۹۵ خورشیدی بالغ بر ۱٬۵۸۴٬۸۵۵ نفر (حریم شهر: ۱٬۷۲۷٬۴۷۶ نفر) بوده[۳][۶][۴][۲۶][۲۷][۷] و در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۱٬۶۴۳٬۹۶۰ نفر رسیده‌است؛ که بر این اساس، پنجمین شهر پرجمعیت ایران و ۳۴۴ اُمین شهر پرجمعیت جهان به‌شمار می‌رود.[۹] اکثریت ساکنان تبریز آذری هستند[۱۱] و به زبان ترکی آذربایجانی با گویش تبریزی سخن می‌گویند.[۱][۲][۲۸]

این شهر در طول تاریخ خود با فرازوفرودهای بسیاری روبه‌رو بوده‌است. تاریخ این شهر، اشغال توسط بیگانگان و حوادث جانکاه طبیعی، از جمله زمین‌لرزه‌های مهلک را تجربه کرده‌است.[۲] سنگ بنای تبریز کنونی به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد.[۲]

این شهر، یکی از طویل‌المدت‌ترین پایتخت‌های ایران بوده‌است؛[۲۹] این شهر پایتخت ملی یا منطقه‌ای ایران در دوران حکومت‌های روادیان، اتابکان  ایران، پایتخت ملی دوم ایران در دورهٔ حکومت قاجاریان و پایتخت منطقه‌ای ایران در دوران حکومت‌های کوتاه‌مدت آزادیستان و خودمختار آذربایجان بوده‌است.[۱][۲][۳۰][۳۱]